İncinsen de İncitme Kitap Tahlili-7

"İşte 40 makam budur. Hepsini anlattık. Eğer sen de bunları en iyi şekilde öğrenirsen, iyidir. Eğer bu kırk makamın birisi eksik olursa hakikat tamam olmaz; çünkü bir şartı eksik kalmış olur. Söz gelimi, bir kişi diliyle iman etse ve gönlüyle tasdik etmese; yahut öşrü (toprak ürünlerinden verilen zekatı), zekâtı tam vermese; hacca giderken yoldan geri dönse veya Allahu Teâlânın hükümlerinden birini kabul etmese, ya da Muhammed Mustafâ’yı inkar etse, Muhammed aleyhisselâmın ehl-i beytinden / sahâbilerinden birisine haksız gözle baksa işte bu kişinin (bugüne kadar) işlediği bütün ameller boşa gider."

Ufka Yolculuk Yarışmalarının bu seneki eseri olan Hacı Bektâş-ı Velî’nin Makâlât’ının sadeleştirilmiş hali İncinsen de İncitme özelinde Ağrı Genç İzcilik ve Spor Kulübü’nde (AGİS) icra ettiğimiz tahlilin bu haftaki oturumunda 150 ve 157. sayfalar arası müzakere edildi. Cemaatle sabah namazı, Dua Kitabı Okuması ve kahvaltıdan sonra başlanan tahlille, Hacı Bektâş-ı Velî’nin duygu ve düşünce dünyasının izlerini sürdük.

Buna göre tahlilimizi şu şekilde özetlemek mümkündür:

1. Şeriat ve Tarikat kapıları ve makamlarına dair delil getiren Hacı Bektâş-ı Velî, Marifet ve Hakikat kapılarına delil getirmemiştir. Bunun sebebi kendisine soruduğunda ise “Delil ancak söz ülkesinde olur, hâl diyarında olmaz. Ayrıca delil, inkâr evinde olur, “evet” denilen evde olmaz, dışarıda olur, içeride olmaz” şeklinde cevap vermiştir.
2. Marifet kapısının makamları da önceki Şeriat ve Tarikat kapılarında olduğu gibi 10’dur. Bunlar sırasıyla 1. Edeb, 2. Korku, 3. Perhizkârlık, 4. Sabır ve Kanaat, 5. Utanmak, 6. Cömertlik, 7. İlim, 8. Alçakgönüllülük, 9. Marifet ve 10. Kendini bilmektir.
3. Hakikat kapısının makamları da aynı şekilde marifet kapısında olduğu gibi 10’dur. Bunlar da sırasıyla 1. Toprak olmak, 2. Yetmiş iki milleti ayıplamamak, 3. Elinden gelen iyiliği esirgememek, 4. Dünyada yaratılmış her nesneye güven vermek, 5. Mülkün sahibinin eşiğine yüz sürerek gerçek itibarı ona yönelmekte bulmak. Zira kul vahdet evindedir. 6. Sohbette hakikat sırlarını söylemek, 7. Seyr-i sülük etmek, 8. Sır, 9. Münâcât ve 10. Müşâhede.